Trump tsunami

Het pad naar een autoritair Amerika is ingezet

Het begrip ‘nieuwsbrief’ is eigenlijk erg verwarrend en onmogelijk als het gaat om het volgen van en berichten over het nieuws dat uit Amerika naar ons toe komt deze tijden. De Trump strategie van ‘flooding the zone with shit’ zorgt ervoor dat iemand zoals ik altijd achterloopt en wordt bezet door allerlei verschillende aandachttrekkers. De eerste weken van het nieuwe Trump tijdperk zagen een tsunami van drastische koerswijzigingen die velen wel aan zagen komen. Tegelijkertijd ben ook ik overrompeld door de snelheid van de decreten en de radicale maatregelen die ze aankondigen en implementeren. De weg naar een autoritair Amerika is voortvarend ingezet.

Keuze-stress

In de NRC van donderdag 31 januari schreef ik over hoe verschillende decreten samen een duidelijk beeld geven van de racistische agenda, en een dag later had ik kunnen schrijven over hoe die racistische agenda en blik op Amerika zich uit in het debat rondom de vliegramp in Washington D.C. De nieuwe powers that be gaven weinig subtiel de schuld geven van diversiteitsprogramma’s, die trouwens verder gaan dan alleen maar mensen van kleur. En in plaats van kleur, had ik ook het uitwissen van het bestaan van transgender personen in de federale overheid kunnen kiezen.

Ik had ook de keuze uit de botte-bijl-ontmanteling van de federale overheid met de logische bestuurlijke chaos die zich nu ontvouwt en de rol van Elon Musk en zijn team van IT engineers. Er is één ding die mij in al deze voortvarendheid wel heeft verrast, en dat is de mate waarin de pseudo-ambtenaren van Musk’s DOGE ‘ministerie’ gewoon overal binnen kunnen lopen, toegang eisen tot systemen, databases verwijdert, toegang van anderen blokkeert en echte ambtenaren onrechtmatig ervan proberen te overtuigen dat het maar beter is als ze opstappen. Want DOGE is geen echt ministerie maar een adviesorgaan, dus waar Musk de wettelijke bevoegdheid vandaan haalt is voor mij nog een raadsel.

I am my retribution

Ook de aangekondigde retribution - vergelding - komt op gang. Project 2025 auteur, Brendan Carr, nu voorzitter van de FCC eist beeldmateriaal van een interview van Kamala Harris waarin geknipt zou zijn ten gunste van Harris. Erger nog, de alle FBI agenten en federale aanklagers van het Ministerie van Justitie die ook maar iets te maken hebben gemaakt met de onderzoeken en vervolgingen van Donald Trump, is de wacht al aan gezegd. De vraag is of de geldende, federale ontslagregels in acht worden genomen, en in hoeverre velen van deze ambtenaren eieren voor hun geld kiezen, oftewel vrijwillig vertrekken al dan niet via de geboden (en onrechtmatige) ‘afkoopregeling’ die eigenlijk geen afkoopregeling is (eerder op non-actief stellen).

Het kan niet anders dan dat dit de slagvaardigheid van het rechtssysteem ondermijnt, net als dat van alle andere overheidsdiensten die op deze manier worden uitgehold. Of de vergelding door middel van het onderzoeken en vervolgen van politieke tegenstanders ook dezer dagen al op gang komt zal nog moeten blijken. Daarvoor moeten eerst de beoogde Minister van Justitie, Pam Bondi, en de beoogde FBI directeur, Kash Patel, worden goedgekeurd waarschijnlijk. Met name die laatste is erg controversieel omdat hij juist is uitgekozen vanwege zijn loyaliteit aan Trump in diens vergeldingsproject. En hij is ook niet echt goed gekwalificeerd voor deze baan. Maar dat geldt voor wel meerdere Trump kandidaten.

Schade

Ik gebruikte al het woord ‘tsunami’ en de term ‘shock and awe’ komt ook al regelmatig voorbij. In zekere zin is het weer 2017 toen incompetentie en zowel intern als extern verzet er voor zorgde dat de schade beperkt bleef in de eerste maanden van de regering-Trump. Nu is in de eerste twee weken zo mogelijk al veel meer schade aangericht aan de federale overheid dan acht jaar geleden, ondanks het feit dat het voor het Trump regime ook niet helemaal vlekkeloos loopt. Neem bijvoorbeeld de bevriezing van overheidssteun in de vorm van leningen, beurzen, aan staten, organisaties en individuen. Het memorandum van het Office of Management and Budget (OMB) creëerde onbedoelde chaos in Amerika door onzekerheid over de reikwijdte van deze pauze in de uitgaven. Systemen gingen plots online, rechtszaken werden aangespannen, het Witte Huis trok het OMB memo in maar claimde dat de freeze op basis van het onderliggende decreet wel geldig bleef. Dat laatste lijkt juridische abracadabra.

Nog een ander opvallende zaak. Terwijl heel veel posten in de regering nog moeten worden opgevuld lijken veel overheidsdiensten en ministeries voortvarend te werk te gaan, zonder politieke leiding. Dat kan drie dingen betekenen. Eén, er zijn veel Trump aanhangers onder de reguliere ambtenaren die hun kans schoon zien. Twee, ambtenaren zijn zo geïntimideerd door Trump en hun toekomstige bazen dat ze gedwee alvast de bevelen uitvoeren of DOGE personeel hun gang laten gaan. Tekenen van verzet komen slechts mondjesmaat naar buiten. Drie, er is hier en daar wel verzet door middel van malicious compliance; het voortvarend uitvoeren van de decreten zodat snel zichtbaar wordt wat de gevolgen zijn, en het verzet aangewakkerd wordt.

En terwijl je dit leest blijven de decreten en voorbeelden van Trumps greep naar de macht binnenkomen. Lang hebben veel mensen gewaarschuwd voor een autoritair regime onder Trump, waarbij grip op het ambtenarenapparaat via zuiveringen en het installeren van loyalisten cruciaal is. Dat hebben Trump en de zijnen ook begrepen, en dringen de tentakels de federale overheid binnen. Conservatieven en Trump stemmers die slechts een drastisch kleinere en mindere actieve overheid voor ogen hadden zullen bedrogen uit komen. Want de agenda die MAGA voor ogen heeft vereist juist en sterke en slagvaardig federaal apparaat om in te grijpen in de maatschappij. Maar dat is fase twee. Ondertussen: you break it, you own it.

Wil je meer van me horen? Ik geef heel graag lezingen en andersoortige praatjes, waar je me voor kunt boeken. Onder andere via DeSpreker.nl.

Mocht je me op andere wijze willen steunen, doe dan een pledge voor een betaald abonnement als het moment komt dat ik meer content via dit kanaal ga leveren. Jouw pledge kan me wel eens een belangrijke zet geven!

Vind me ondertussen op X, maar nog het liefst op BlueSky.