Ondertussen: Autocratie in opmars
Terwijl we moord en brand schreeuwen om Oekraïne worden in Amerika meer stappen gezet richting autocratie.
Het is moeilijk om een wekelijkse nieuwsbrief te maken als er zoveel dingen gebeuren die dagelijks de aandacht vragen. Wacht ik tot zondag of maandag om ‘de wereld’ weer eens te alarmeren over wat er nu weer in Amerika is gebeurt of gedaan? Het nieuws van woensdag was niet alleen weer veel, maar ook weer ingrijpend en weer veelzeggend. En als je toch lekker bezig bent met het schrijven, waarom dan niet het een en ander weer het virtuele papier te zetten, al is het alleen al om de eigen gedachten een beetje te ordenen. Ik heb het niet over de teleurstelling van het Trumps verraad van Oekraïne - niet geheel onverwacht, maar toch schokkend. Maar ik heb het over wat er tijdens de uitgebarsten verontwaardiging over dat verraad, ook gebeurde in Amerika, namelijk het uitvoeren van een autoritair script.
Het autoritaire script
In januari 2024 publiceerde de non-profit organisatie United to Protect Democracy ‘The Authoritarian Playbook for 2025’. Een Post-it note met de elementen van dat autoritaire script heb ik aan mijn beeldscherm geplakt met in ieder geval twee van de elementen afgevinkt. Met de gratieverlening van de Capitool bestormers en vele anderen heeft de regering-Trump een duidelijk signaal afgegeven: als je de komende vier jaar iets strafbaars doet in de uitvoering van Donald Trumps agenda en wil is er een goede kans dat je uiteindelijk gratie krijgt. En in vorige nieuwsbrieven heb ik beschreven hoe Trump met Musk aan zijn zijde de aanval zou openen, en ook heeft geopend, op de zogenaamde administrative state of ‘Deep State’. Het is onderdeel van Project 2025, hoewel Musk met zijn Tesla/SpaceX manier van doen soms meer op totale afbraak lijkt dan inkrimping en heroriëntatie. Het is meer een soort wraak nemen op de overheid, regulatory retaliation genoemd in The Authoritarian Playbook.
Humphrey’s Executor v. United States
Meerdere malen heb ik nu ook gewezen op de vijandigheid van vele conservatieven en aanhangers van de Unitary Executive theorie ten aanzien van de zogenaamde independent agencies, of wel zelfstandige bestuursorganen, zoals bijvoorbeeld de Consumer Financial Protection Bureau en USAID. En omdat alleen het Congres deze organen kunnen opheffen, probeert de regering-Trump ze nu dan maar op te heffen. Maar voorheen was het met name het niet zomaar kunnen benoemen en ontslaan van de directeuren van die organen een doorn in de zijde van conservatieve presidenten.
De onafhankelijkheid van die directeuren werd bevestigd door het Hooggerechtshof in 1935 ten tijden van de New Deal van Franklin Roosevelt in de uitspraak Humphrey’s Executor v. United States. Die tijd was het ware begin van de uitgebreide federale bureaucratie die Amerika nu kent, en die de conservatieven altijd willen inperken. En nu de aanval is geopend op de aard van de federale bureaucratie, moet ook Humphrey’s eraan geloven. Trumps Ministerie van Justitie kondigde woensdag dan ook aan dat het in de toekomst de regel uit die uitspraak niet meer zal verdedigen, omdat het die regel van onafhankelijkheid ongrondwettelijk acht. Het is een kwestie van tijd dat het Hooggerechtshof zich erover gaat buigen.
Media
Dat Donald Trump geen vriend van de media is, is al langer bekend. En sterker nog, ook heeft hij al langer bedreigingen geuit richting de media, inclusief sociale media, vanwege onwelgevallige artikelen en reportages. Onder het mom van eerlijkheid in berichtgeving beloofde Trump altijd om er wat aan te doen. Het was slechts de vraag hoe precies. In Project 2025 was de retoriek beperkt tot Big Tech, het aanpakken van de bescherming van sociale media platforms. Sinds Trumps aantreden voor een tweede termijn heeft het Ministerie van Defensie traditionele media uit Pentagon kantoren gezet, en niet-traditionele, pro-Trump media diezelfde kantoorruimte toegewezen. Voorlopig, op roulatie, is de officiële reden. De Associated Press wordt nu geweerd uit het Witte Huis omdat het weigert de Golf van Mexico aan te duiden als de Golf van Amerika zoals de overheid dat sinds kort heeft bestempeld. En als voorlopige klap op de vuurpijl heeft de Federal Communications Commission een onderzoek geopend naar NBC Universal en moederbedrijf Comcast. Niet vanwege inhoudelijke meningsverschillen of smaad of laster, maar vanwege DEI, de diversiteitsprogramma’s die volgens de FCC mogelijk discriminatie zijn. Ook gezien de anticipatoire gehoorzaamheid van de pers die al voor Trumps inauguratie te aanschouwen was, zijn deze ontwikkelingen nog meer reden om te vrezen voor de persvrijheid in Amerika.
De eerste onderzoeken
Op woensdag maakte de nieuwe Minister van Justitie, Pam Bondi, bekend dat het rechtszaken begon tegen New York State, Gouverneur Kathy Hochul en onder andere NY Minister van Justitie Laetitia James die meerdere zaken tegen Trumps bedrijven heeft gevoerd. Het openen van onderzoeken van politieke tegenstanders staat voor het gemak onder het kopje Investigations in The Authoritarian Playbook, al zou het ook onder regulatory retaliation kunnen vallen. Volgens Bondi gaat het om het verzet dat New York pleegt tegen de handhaving van federale immigratiewetten. Het past in de perceptie dat Donald Trump op wraak uit is in zijn tweede termijn, met de zogenaamde ‘enemies list’ van kandidaat-FBI directeur Kash Patel die op het punt staat de goedkeuring van de Senaat te krijgen, als dieptepunt. Wraak jegens alles en iedereen die hem ooit dwars hebben gezeten. Tijdens zijn eerste termijn vernietigde Trump al de ongeschreven constitutionele norm dat een president zich niet direct inlaat met onderzoeken en rechtszaken vanuit het Minsterie van Justitie, op basis van diezelfde Unitary Executive theorie. De aangekondigde rechtszaken zijn waarschijnlijk slechts het begin.
Laten we ons niet gek laten maken door retoriek, maar ons laten leiden door daadwerkelijke handelingen.
Wil je meer weten over wat MAGA wil of waar het vandaan komt? Boek dan mijn lezing ‘Make America John Wayne Again’.
Of wil je meer weten over de Amerikaanse constitutionele orde en de Grondwet? Boek dan mijn lezing ‘Strijd om de Grondwet’.
Neem hiervoor contact op met DeSpreker.nl